Padało. Przemoczeni i zziębnięci spacerujemy wokół opuszczonego kościoła ewangelickiego w Kwieciszewie. Bywa, że nasze wyprawy są ekscytujące i pełne wrażeń. Bywa i tak, jak pamiętnego lata 2017r. w Kwieciszewie.
Historia
Pierwotna nazwa Kwieciszewa brzmiała Quecisow. Pierwsza, źródłowa wzmianka o osadzie pochodzi z 1144 roku. Dotyczy ona zjazdu synów księcia Bolesława Krzywoustego oraz wdowy po nim księżnej Salomei z Bergu.
Powiększ
Po śmierci Salomei, w 1145 roku Kwieciszewo stało się własnością kanoników regularnych w Trzemesznie. W dokumentach z 1215 roku wzmiankowany jest młyn, który był własnością klasztoru w Strzelnie.
Powiększ
W dokumentach z lat 1311-1312 spotykamy Michała, dziedzic Koszarowa, kasztelana kwieciszewskiego.
W 1326 r. Kwieciszewo przeszło na własność arcybiskupów gnieźnieńskich.
W 1342 r. Kazimierz Wielki zezwolił arcybiskupowi gnieźnieńskiemu na nadanie osadzie praw miejskich.
W 1591 r. z woli prymasa Karnkowskiego Kwieciszewo stało się własnością kapituły gnieźnieńskiej, a następnie klasztoru benedyktynów w Mogilnie.
Mimo sięgających średniowiecza przywilejów Kwieciszewo nigdy nie stało się znaczącym miastem. W XVII w. było tutaj ledwie trzech rzemieślników. W czasie „potopu szwedzkiego” z 56 istniejących domów aż 46 zostało spalonych.
Po pierwszym rozbiorze Polski miasto znalazło się w zaborze pruskim, zostało nazwane Blütenau. W 1873 r. Kwieciszewo straciło prawa miejskie.
Powiększ
Warto wiedzieć, że podczas powstania wielkopolskiego mieszkańcy Kwieciszewa sformowali liczący ponad setkę ludzi oddział powstańczy dowodzony przez Michała Badynę.
Kościół
Powiększ
Osadnicy niemieccy, prawdopodobnie Olędrzy, przybyli do Kwieciszewa i pobliskich Gębic w latach 80. XVII wieku. Osadnicy ci zapewne postawili pierwszy, drewniany kościół ewangelicki w Kwieciszewie. Niewiele o nim wiadomo, zawalił się w 1833 roku.
Parafia ewangelicka w Kwieciszewie powstała w 1788 roku. W tutejszym kościele posługę sprawowali proboszczowie ze Strzelna: Johan David Neander, a następnie Carl Gottlieb Findeisen. Gmina usamodzielniła się 6 marca 1856 roku.
Budowa murowanego kościoła rozpoczęła się w 1834 roku. Uroczystego poświęcenia dokonał biskup superintendent D. Frenmark 19 sierpnia 1838 roku. W 1894 roku przy kościele postawiono plebanię. W 1914 roku dobudowano wieżę i przebudowano kościół.
Powiększ
W 1903 roku gmina ewangelicka gromadziła 800 wiernych z Kwieciszewa i okolic. Pierwszym proboszczem był Otto Elton (od 9 listopada 1856), następnie (od 1882 roku) Karl Heinrich Gotthold Bahr. Po jego śmierci parafią zarządzał kaznodzieja Berg.
Wraz z napływem nowych kolonistów niemieckich rozrastała się także parafia w Kwieciszewie. Ów pomyślny dla wspólnoty ewangelików okres nastąpił za czasów pastora Georga Sprude. W roku 1914, na rynku pobliskich Gębic wybudowano kościół filialny (rozebrany w latach 60.).
Liczba ewangelików zaczęła spadać w latach 20.
Powiększ
Powiększ
W 1925 roku pastorem został Alwin Fiebig. W drugiej połowie lat trzydziestych jego miejsce zajął Joachim Kombke, natomiast w kościele w Gębicach posługę sprawował Heinz Krause.
Gmina ewangelicka w Kwieciszewie funkcjonowała do stycznia 1945 roku. Wraz z nadejściem wojsk rosyjskich, Niemcy opuścili Kwieciszewo i Gębice. Kościoły katolickie, które w czasie okupacji zamieniono na magazyny, zostały podpalone. Na czas odbudowy kościołów katolickich msze odbywały się w dawnych świątyniach ewangelickich. Kościół ewangelicki w Gębicach został rozebrany w latach 60. Kościół w Kwieciszewie stoi do dziś.
Uwaga:
Wszyscy zainteresowani ewangelickim dziedzictwem Kwieciszewa powinni odwiedzić stronę opisującą tutejszy cmentarz ewangelicki: http://lapidaria.wikidot.com/cmentarz-ewangelicki-kwieciszewo.
Bibliografia
Fragment „falsyfikatu trzemeszeńskiego” pochodzi z publikacji Przemysława Huberta Dorszewskiego: Uposażenie i działalność gospodarcza klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie do początku XVI wieku, Olsztyn 2013.
Informacje o Kwieciszewie w średniowieczu.
Informacje na temat Ewangelików z Kwieciszewa
Geschichte der evangelischen Parochien in der Provinz Posen
Informacje i historia o wsi Kwieciszewo, Zapiski Kazimierzowskie 2012 nr 9
Fragment nieznanej bliżej widokówki z kościołem w Kwieciszewie
Widokówka Kwieciszewa ze zbiorów serwisu FotoPolska.eu
Kościół poewangelicki w Kwieciszewie — metryczka
Kościół poewangelicki w Kwieciszewie wpisany do rejestru zabytków A/1547 z 17 grudnia 2009
DK15 23, 88-321 Kwieciszewo
- Współrzędne geograficzne 52,371676 18,022631
- Odległość od Kruszwicy około 29 kilometrów
- Odległość od Inowrocławia około 36 kilometrów
- Odległość od Bydgoszczy około 70 kilometrów
- Odległość od Torunia około 77 kilometrów
Na zakończenie
Ciekawy wpis? Podziel się nim ze znajomymi i odwiedź naszą stronę fejsbukową https://www.facebook.com/na.manowcach