· Swoją drogą.

Padało. Przemoczeni i zziębnięci spacerujemy wokół opuszczonego kościoła ewangelickiego w Kwieciszewie. Bywa, że nasze wyprawy są ekscytujące i pełne wrażeń. Bywa i tak, jak pamiętnego lata 2017r. w Kwieciszewie.

Historia

Pierwotna nazwa Kwieciszewa brzmiała Quecisow. Pierwsza, źródłowa wzmianka o osadzie pochodzi z 1144 roku. Dotyczy ona zjazdu synów księcia Bolesława Krzywoustego oraz wdowy po nim księżnej Salomei z Bergu.

Powiększ

kwiecisz
Cum vero nos et frater noster Boleslaus dux Mazovie et Cuiavie conventum celebrassemus in Quecisov pro parcium terminis, frater noster prefatus Quecisov... Kwieciszewo w falsyfikacie trzemeszeńskim.

Po śmierci Salomei, w 1145 roku Kwieciszewo stało się własnością kanoników regularnych w Trzemesznie. W dokumentach z 1215 roku wzmiankowany jest młyn, który był własnością klasztoru w Strzelnie.

Powiększ

kwieciszewo2-kosciol
Kościół poewangelicki w Kwieciszewie

W dokumentach z lat 1311-1312 spotykamy Michała, dziedzic Koszarowa, kasztelana kwieciszewskiego.

W 1326 r. Kwieciszewo przeszło na własność arcybiskupów gnieźnieńskich.

W 1342 r. Kazimierz Wielki zezwolił arcybiskupowi gnieźnieńskiemu na nadanie osadzie praw miejskich.

W 1591 r. z woli prymasa Karnkowskiego Kwieciszewo stało się własnością kapituły gnieźnieńskiej, a następnie klasztoru benedyktynów w Mogilnie.

Mimo sięgających średniowiecza przywilejów Kwieciszewo nigdy nie stało się znaczącym miastem. W XVII w. było tutaj ledwie trzech rzemieślników. W czasie „potopu szwedzkiego” z 56 istniejących domów aż 46 zostało spalonych.

Po pierwszym rozbiorze Polski miasto znalazło się w zaborze pruskim, zostało nazwane Blütenau. W 1873 r. Kwieciszewo straciło prawa miejskie.

Powiększ

396404
Rynek w Kwieciszewie

Warto wiedzieć, że podczas powstania wielkopolskiego mieszkańcy Kwieciszewa sformowali liczący ponad setkę ludzi oddział powstańczy dowodzony przez Michała Badynę.

Kościół

Powiększ

Kirche_Blutenau
Kościół ewangelicki w Kwieciszewie

Osadnicy niemieccy, prawdopodobnie Olędrzy, przybyli do Kwieciszewa i pobliskich Gębic w latach 80. XVII wieku. Osadnicy ci zapewne postawili pierwszy, drewniany kościół ewangelicki w Kwieciszewie. Niewiele o nim wiadomo, zawalił się w 1833 roku.

Parafia ewangelicka w Kwieciszewie powstała w 1788 roku. W tutejszym kościele posługę sprawowali proboszczowie ze Strzelna: Johan David Neander, a następnie Carl Gottlieb Findeisen. Gmina usamodzielniła się 6 marca 1856 roku.

Budowa murowanego kościoła rozpoczęła się w 1834 roku. Uroczystego poświęcenia dokonał biskup superintendent D. Frenmark 19 sierpnia 1838 roku. W 1894 roku przy kościele postawiono plebanię. W 1914 roku dobudowano wieżę i przebudowano kościół.

Powiększ

20617208_1758904834407645_8847802640845602870_o
Kościół poewangelicki w Kwieciszewie w 2017r.

W 1903 roku gmina ewangelicka gromadziła 800 wiernych z Kwieciszewa i okolic. Pierwszym proboszczem był Otto Elton (od 9 listopada 1856), następnie (od 1882 roku) Karl Heinrich Gotthold Bahr. Po jego śmierci parafią zarządzał kaznodzieja Berg.

Wraz z napływem nowych kolonistów niemieckich rozrastała się także parafia w Kwieciszewie. Ów pomyślny dla wspólnoty ewangelików okres nastąpił za czasów pastora Georga Sprude. W roku 1914, na rynku pobliskich Gębic wybudowano kościół filialny (rozebrany w latach 60.).

Liczba ewangelików zaczęła spadać w latach 20.

Powiększ

quis
Ist Gott für uns, wer kann wider uns sein? Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam?Napis na belce wewnątrz kościoła

Powiększ

wnetrze-kosciol
Wnętrze kościoła w Kwieciszewie. Detal z 2017r.

W 1925 roku pastorem został Alwin Fiebig. W drugiej połowie lat trzydziestych jego miejsce zajął Joachim Kombke, natomiast w kościele w Gębicach posługę sprawował Heinz Krause.

Gmina ewangelicka w Kwieciszewie funkcjonowała do stycznia 1945 roku. Wraz z nadejściem wojsk rosyjskich, Niemcy opuścili Kwieciszewo i Gębice. Kościoły katolickie, które w czasie okupacji zamieniono na magazyny, zostały podpalone. Na czas odbudowy kościołów katolickich msze odbywały się w dawnych świątyniach ewangelickich. Kościół ewangelicki w Gębicach został rozebrany w latach 60. Kościół w Kwieciszewie stoi do dziś.

Uwaga:

Wszyscy zainteresowani ewangelickim dziedzictwem Kwieciszewa powinni odwiedzić stronę opisującą tutejszy cmentarz ewangelicki: http://lapidaria.wikidot.com/cmentarz-ewangelicki-kwieciszewo.

Bibliografia

Fragment „falsyfikatu trzemeszeńskiego” pochodzi z publikacji Przemysława Huberta Dorszewskiego: Uposażenie i działalność gospodarcza klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie do początku XVI wieku, Olsztyn 2013.

Pierwsza wzmianka o Kwieciszewie z Monumenta medii aevi diplomatica ius terrestre polonicum illustrantia. Dokument nr 10.

Informacje o Kwieciszewie w średniowieczu.

Informacje na temat Ewangelików z Kwieciszewa

Geschichte der evangelischen Parochien in der Provinz Posen

Informacje i historia o wsi Kwieciszewo, Zapiski Kazimierzowskie 2012 nr 9

Fragment nieznanej bliżej widokówki z kościołem w Kwieciszewie

Widokówka Kwieciszewa ze zbiorów serwisu FotoPolska.eu

Kościół poewangelicki w Kwieciszewie — metryczka

Kościół poewangelicki w Kwieciszewie wpisany do rejestru zabytków A/1547 z 17 grudnia 2009

DK15 23, 88-321 Kwieciszewo

  • Współrzędne geograficzne 52,371676 18,022631
  • Odległość od Kruszwicy około 29 kilometrów
  • Odległość od Inowrocławia około 36 kilometrów
  • Odległość od Bydgoszczy około 70 kilometrów
  • Odległość od Torunia około 77 kilometrów

Na zakończenie

Ciekawy wpis? Podziel się nim ze znajomymi i odwiedź naszą stronę fejsbukową https://www.facebook.com/na.manowcach

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.