Dąbie Kujawskie
Dąbie Kujawskie to niewielka wieś w gminie Lubraniec. We wsi obejrzeliśmy drewniany (a jakże) kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Tym razem nie była to wizyta ani miła, ani przyjemna.
W trakcie naszych wycieczek śladami kujawsko-pomorskich drewnianych kościołów towarzyszyły nam różne emocje. Czasami zachwyt, czasem rozczarowanie. W Dąbiu Kujawskim pojawił się smutek. Otóż osiemnastowieczny, drewniany kościół chyli się ku upadkowi. Zamknięty, niedostępny dla wiernych, a tym bardziej turystów wygląda przygnębiająco.
Jeśli kościół (A/429 z 15.11. 1982) będzie chroniony tak, jak miejscowy zespół dworsko-parkowy (A/1332 z 10.12.1985) to trudno mi zachować optymizm.
Historia
Pierwsza wzmianka dotycząca Dąbia Kujawskiego pochodzi z roku 1136. Miejscowość pod nazwą „Poddambia” została wymieniona w tak zwanej „Bulli gnieźnieńskiej”, jako należąca do arcybiskupów gnieźnieńskich.
Item ville archiepiscopales per Cuiaviam: Cholm, Conare, Bachora, Poddambia, Hermanovo, Drvalevo, et hee omnes cum suis possessoribus de possessione archiepiscopali sunt.
Kolejna wzmianka o wsi pochodzi z 1298 roku. Dąbie należały wtedy do Dobiesława herbu Awdaniec. W 1444 roku dobra owe odkupił od Marcina Mościca z Chocenia Bernard z Małej Kłobi herbu Godziemba, protoplasta Dąmbskich (z Dąbia).
Jako pierwszy „z Dąbia” pisał się Marcin, burgabia radziejowski.
Informacje o parafii pojawiają się stosunkowo późno. Dopiero w 1420 r. odnajdujemy takowe w Księgach Sądowych Brzesko-Kujawskich. Informacja o pierwszym kościele we wsi jest jeszcze późniejsza. Pochodzi z roku 1516. Niestety, nie wiemy, kto był jego fundatorem. Z akt wizytacyjnych przeprowadzonych w 1577 r. wiemy, że była to dębowa (a jakże!) świątynia pod wezwaniem Wszystkich Świętych.
Kościół ten uległ zniszczeniu przed 1636 rokiem. Wtedy to Krzysztof Chrabicki, ówczesny sufragan włocławski, wyświęcił nową świątynię, której fundatorem był Piotr Dąmbski.
W XVII w. najświetniejszym synem rodu Dąmbskich był Stanisław, biskup kujawski. Jako ciekawostkę warto podać, że za własne pieniądze wystawił chorągiew husarską na wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego. Biskup Stanisław w 1693 roku zbudował okazałą rezydencję w Toruniu, dziś stanowiącą jeden z najwspanialszych barokowych zabytków tego miasta (https://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_D%C4%85mbskich_w_Toruniu).
Jego brat Zygmunt był m.in. wojewodą brzesko-kujawskim i posłem na Sejm.
Świątynia istniała do początków XVIII wieku, bowiem w aktach wizytacyjnych z 1711 roku wspomniano, że kościół w Dąbiu „nie jest konsekrowany” a budowla powstała dzięki staraniom „prostego ludu i wojewody Dąmbskiego z Lubrańca”. Owym „wojewodą” mógł być Zygmunt Dąmbski (https://pl.wikipedia.org/wiki/Zygmunt_D%C4%85mbski), brat wspomnianego wyżej Stanisława.
Związek rodu Dąbskich ze wsią kończy się w roku 1777. Wtedy to Ignacy Zagajewski, stolnik kujawski odkupił wieś od Stanisława Dąmbskiego, ówczesnego wojewody brzesko-kujawskiego.
W 1779 roku delegat biskupa Józefa Rybińskiego, ksiądz Józef Gliński alarmował o katastrofalnym stanie kościoła. Ówczesny właściciel, Ignacy Zagajewski razem z żoną, Joanną z Trzcińskich, rozpoczęli budowę nowego kościoła, który we wsi stoi po dziś dzień. Para fundatorów został prawdopodobnie pochowana w krypcie pod prezbiterium świątyni.
W 1816 roku przy kościele działał szpital oraz Bractwo Świętej Trójcy.
Ignacy Zagajewski dał się poznać jako świetny gospodarz. Około 1790 roku rozbudował dwór i park. Podobno w epoce Księstwa Warszawskiego uważany był jako jeden z najciekawszych na Kujawach.
W roku 1853 lub 1858 Dąbie Kujawskie kupił Jan Mittelstaedt, który dokonał przebudowy dworu.
Później (do 1944) majątek w Dąbiu Kujawskim przeszedł w ręce rodziny Szajewskich.
Dwór w Dąbiu Kujawskim, jednej z najwspanialszych zabytków architektury rezydencjonalnej, wzorcowy typ dworu polskiego, w ciągu kilkunastu minionych lat zamieniono w ruinę. Ciekawe, jaki los czeka kościół.
W tekście wykorzystano między innymi informacje pochodzące ze stron:
http://www.parafiadabie.pl/
http://www.dabiekujawskie.pl
Dąbie Kujawskie — metryczka
Dąbie Kujawskie — Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Świętej Trójcy,
Dąbie Kujawskie, 87-890 Lubraniec
- Współrzędne geograficzne 52.582787, 18.768859
- Odległość od Włocławka około 24 kilometry
- Odległość od Inowrocławia około 50 kilometrów
- Odległość od Torunia około 65 kilometrów
- Odległość od Bydgoszczy około 92 kilometry